Roksana Kwaśnikowska – fot. Anita Wąsik-Płocińska
Łukasz Długosz – fot. Dorota Bodnar

Epokowy Koncert skrzypcowy D-dur Beethovena należy do dzieł, które można by nazwać „kamieniami milowymi” w dziejach muzyki. Twórca osiągnął w nim skrajną lapidarność w konstruowaniu tematu – tu wysnutego z początkowych miarowych uderzeń w kocioł. Podczas premiery w roku 1806 (Franz Clement) został przyjęty z rezerwą, a potem na długo zapomniany – tak dalece odbiegał od oczekiwań publiczności, przyzwyczajonej do „błahości” koncertów, służących głównie popisom wirtuozów. Dopiero romantycy (po słynnym wykonaniu dzieła przez młodego Josepha Joachima pod dyrekcją Feliksa Mendelssohna) docenili ten epokowy utwór, do dziś stałą pozycję repertuaru każdego koncertującego skrzypka. Wykona go Roksana Kwaśnikowska, laureatka wielu nagród w prestiżowych konkursach o zasięgu ogólnopolskim i międzynarodowym, oklaskiwana podczas licznych koncertów w Europie, Azji, Ameryce Północnej (m.in. dwukrotnie w nowojorskiej Carnegie Hall).

Czwarta Symfonia Beethovena zdaje się pozostawać nieco w cieniu swych sławnych nieparzystych „sąsiadek”, a przecież także jest dziełem genialnym, choć w odróżnieniu od tamtych nie mierzy się tytanicznie z przeciwnościami losu, lecz raczej afirmuje wszystko to, co dobre, piękne i radosne. Geneza dzieła wiąże się z wakacjami roku 1806, gdy Beethoven odwiedził muzykalnego ordynata Franza von Oppersdorffa rezydującego w Głogówku na Opolszczyźnie – ów zaś zamówił nowy utwór dla swej orkiestry. Kompozytor stworzył symfonię bardzo pogodną, niepozbawioną przekornego humoru, odwołującą się do haydnowskiego dziedzictwa. Poprzedza ją tajemniczy wstęp, który zdaje się zapowiadać coś dramatycznego – tym większy kontrast przynosi pełna żywiołowej radości, obfitująca w dynamiczne kontrasty część pierwsza. Adagio wyłamuje się ze schematu „epizodu lirycznego” – ma ciekawą, doskonałą w proporcjach strukturę i mieni się bogactwem różnorodnych emocji; bardziej niż inne odcinki tego dzieła zwiastuje uniesienia romantyków. Następujący dalej menuet daleko odbiega już od tanecznego pierwowzoru, będąc w istocie dowcipną wariacją na temat jego dawnej postaci (to znów ukłon w stronę Haydna) i łącząc ją z elementami nowoczesnego scherza. Pełen energii finał swym radosnym, chwilami wręcz burleskowym (solo fagotu!) nastrojem koresponduje z częścią pierwszą.

Marcin Błażewicz należy do szczególnie cenionych kompozytorów swego pokolenia, jest także animatorem życia muzycznego, profesorem klasy kompozycji na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina. Pełnił wiele eksponowanych funkcji w polskich i zagranicznych stowarzyszeniach, współorganizował szereg festiwali i koncertów. W kręgu jego zainteresowań jest także filozofia wielu nurtów i kultur, toteż komentując swoją twórczość, mówił: „W moim przypadku komponowanie jest rozprawą z pewną sytuacją egzystencjalną, z własnym «cieniem» (używając określenia Junga). Jeżeli więc współczesny kompozytor chce mówić o tym, co go nurtuje, nie może używać struktur gramatyki muzycznej typowych dla epok przeszłych”. W swych utworach poszukuje nowych barw i brzmień, lecz nie dla nich samych – zawsze pozostają w służbie ekspresji i nadrzędnej idei kompozycji. Sympatycy jego twórczości z pewnością niecierpliwie wyczekują premiery nowego dzieła, która będzie miała miejsce podczas grudniowego koncertu – wykonawcą partii solowej w Koncercie na flet i orkiestrę będzie jeden z najznakomitszych wirtuozów tego instrumentu, Łukasz Długosz; w swym przebogatym repertuarze ma on także dzieła, które wykonywał jako pierwszy.

Koncert poprowadzi Mirosław Jacek Błaszczyk, wieloletni dyrektor, a obecnie dyrygent honorowy Filharmonii Śląskiej oraz dyrektor artystyczny i juror Międzynarodowych Konkursów Dyrygentów im. Grzegorza Fitelberga w Katowicach. Od lat związany z POSI, był jej dyrektorem artystycznym, obecnie zaś jest koordynatorem ds. artystycznych oraz członkiem Rady Artystycznej. [pmac]

Koncert na flet i orkiestrę Marcina Błażewicza powstał na zamówienie Fundacji Piąta Esencja.

Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu: „Zamówienia kompozytorskie” realizowanego przez Instytut Muzyki i Tańca oraz ze środków Funduszu Popierania Twórczości Stowarzyszenia Autorów ZAiKS.

Organizator: Polska Orkiestra Sinfonia Iuventus im. Jerzego Semkowa

Patroni medialni: TVP Kultura, Presto, polmic.pl

Organizator zastrzega prawo do zmiany programu koncertu lub jego wykonawców