Alexander Humala – fot. Bartek Barczyk, Marcel Markowski – fot. Marta Rybicka & Sławek Kamiński/LIFE studio

x

Do najbardziej znanych pozycji repertuaru na wiolonczelę i orkiestrę należy Koncert wiolonczelowy h-moll op. 104 Antonína Dvořáka – ale nie jest jego jedynym dziełem na tę obsadę. Mniej znany, a ciekawy jest utwór Cisza leśna (Klid lesa), skomponowany początkowo w ramach cyklu na fortepian na cztery ręce Ze Šumavy z 1884. Piąte z jego sześciu ogniw (początkowo pt. Klid – Cisza) zyskało szczególną popularność, co skłoniło berlińskiego wydawcę Fritza Simrocka do zamówienia transkrypcji na fortepian i wiolonczelę, później zaś wersji orkiestrowej (tę opublikowano w 1894 jako Waldesruhe – Cisza leśna). Do pierwszych wykonawców dzieła należał Hanuš Wihan, dla którego autor tworzył też wspomniany koncert (chociaż jego prawykonania dokonał inny muzyk). Cisza leśna ma charakter koncertowego adagia, podkreślającego liryczne i śpiewne oblicze wiolonczeli prezentującej te cechy w pięknych, subtelnych tematach. Utwór wykona Marcel Markowski, od roku 2012 lider grupy wiolonczel orkiestry Sinfonia Varsovia. Jest też wykładowcą Akademii Sinfonia Varsovia – projektu służącego doskonaleniu umiejętności gry muzyka orkiestrowego. Kształcił się m.in. w Akademii Muzycznej im. Kiejstuta i Grażyny Bacewiczów w Łodzi w klasie prof. Stanisława Firleja, jest laureatem wielu konkursów i cenionym solistą, występującym pod batutą takich dyrygentów, jak m.in. Krzysztof Penderecki, Jerzy Maksymiuk, Aleksander Sladkovsky, Benjamin Ellin, Adriy Yurkevych.

Dvořák krótko po swych pięćdziesiątych urodzinach przyjął zaproszenie z USA, by poprowadził konserwatorium w Nowym Jorku. Do jego studentów należał Afroamerykanin Harry Burleigh, utalentowany baryton – to on, jako jeden z pierwszych, wprowadził do sal koncertowych śpiewy w typie gospel. On też zapoznał Dvořáka z tą muzyką, której reminiscencje pojawić się miały wkrótce w kompozycjach „nowojorskich”, do których należy też IX Symfonia e‑moll op. 95, rozpoczęta na przełomie lat 1892/1893. Dvořák wspominał, że innym źródłem inspiracji miała być muzyka indiańska, choć tę mógł znać tylko powierzchownie, być może z jakichś popularnych widowisk o „Dzikim Zachodzie”. Kultura rdzennych mieszkańców Ameryki inspirowała go także poprzez sławny indiański epos Longfellowa Pieśń o Hajawacie. Prawykonanie miało miejsce 16 grudnia 1893 roku w Carnegie Hall pod batutą Antona Seidla i okazało się olśniewającym sukcesem. Ogromne wrażenie zrobił zwłaszcza finał z porywającym, patetycznym tematem instrumentów dętych blaszanych. Autor przyznawał, że unikał cytatów, a jedynie starał się oddać ducha Ameryki i jej „bezkresne pejzaże” kilkoma nawiązaniami, m.in. do charakterystycznych rytmicznych czy melodycznych gestów i skal muzyki afroamerykańskiej oraz rdzennej. Nawet dodany w ostatniej chwili przed premierą tytuł „Z Nowego Świata” wskazuje raczej na to, że symfonia była „pisana w Ameryce”, niż że „przedstawia Amerykę”.

Dyrygentem koncertu będzie Alexander Humala, który rozpoczął swoją drogę artystyczną ukończeniem studiów z zakresu dyrygentury chóralnej i symfonicznej na Białoruskiej Akademii Muzycznej oraz w Konserwatorium w Rotterdamie. Swoje umiejętności doskonalił na mistrzowskich kursach prowadzonych przez takie autorytety, jak Colin Metters, Yuri Simonov, Marin Alsop, Jorma Panula, Péter Eötvös, Neeme i Paavo Järvi, a także we współpracy z orkiestrami, takimi jak Scottish Chamber Orchestra, London Sinfonietta oraz Luzern Festival Academy Orchestra, Narodową Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia w Katowicach oraz Rosyjską Narodową Orkiestrą Filharmoniczną. Był głównym dyrygentem białoruskiego zespołu Capella Sonorus. Zdobył liczne wyróżnienia, w tym pierwsze nagrody w międzynarodowych konkursach, oraz prestiżowe stypendia. Pełnił funkcję asystenta dyrygenta u takich wybitnych osobowości, jak Lorin Maazel, Martin Brabbins, Christoph Eschenbach, Stanisław Skrowaczewski. W 2021 roku został wybrany na stanowisko dyrektora artystycznego Filharmonii im. Karola Szymanowskiego w Krakowie.

Więcej informacji o Festiwalu: https://szalonednimuzyki.pl/o-festiwalu/
Organizator: Sinfonia Varsovia

Bilety w sprzedaży od 1 września na https://szalonednimuzyki.pl/o-festiwalu/