fot. Serwis Orkiestry Sinfonia Varsovia

Do szczególnie ważnych dla starożytnych Rzymian postaci-symboli związanych z legendarnymi początkami Miasta należał oficer Gaius Marcius Coriolanus, pogromca Wolsków, który po konflikcie z trybunami przystał do wrogów i zaatakował Rzym. Gdy był bliski zwycięstwa, za mury wyszły jego żona oraz matka zadająca synowi słynne pytanie: „chcę wiedzieć, kto stoi przede mną: syn czy wróg?”. Wtedy sumienie nakazało Koriolanowi poniechać zdrady – poniósł śmierć z rąk zwiedzionych Wolsków. Jego historia była inspiracją dla wielu dzieł malarskich oraz literackich, w tym sławnego dramatu Szekspira. W roku 1804 własną tragedię na kanwie dziejów Gaiusa Marciusa napisał zapomniany dziś austriacki dramaturg Heinrich Joseph von Collin – do niej właśnie, w 1807 r. uwerturę skomponował Ludwig van Beethoven. Struktura dwutematowego allegra dała możliwość oddania dramatycznego napięcia pomiędzy postawą buntowniczego Koriolana (posępny i groźny I temat w c‑moll), a błaganiami dwóch kobiet (łagodny, „koncyliacyjny” temat II, Es‑dur)

VII Symfonia d‑moll op. 70 Antonína Dvořáka powstała na zamówienie Royal Philharmonic Society w Londynie (1885), gdzie wysoko ceniono czeskiego kompozytora. Przepojona nastrojami heroicznymi i elegijnymi część I została opatrzona uwagą „Ze smutnych lat”, co mogło nawiązywać do niedawnej śmierci matki, ale także do niedoli narodu czeskiego coraz silniej akcentującego swe niepodległościowe aspiracje, tłumione przez austriackich zaborców. Po nastrojowej części wolnej rozpoczętej pięknym solem klarnetu następuje charakterystyczne, efektowne scherzo w typie żywego, minorowego walca. Element narodowy dochodzi do głosu najpełniej w części finałowej, której dramatyzm postrzegać można jako alegorię walki.  W opinii niektórych komentatorów Siódma uchodzi wręcz za najlepsze dzieło Dvořáka tego gatunku, najpełniej oddające jego orkiestrowy kunszt i indywidualne rysy stylu. Choć ostatecznie większą popularność zdobyła Dziewiąta („Z Nowego Świata”), to Siódma należy od chwili premiery do kanonu neoromantycznej symfoniki.

Po I wojnie światowej neoromantyczny idiom muzyki Edwarda Elgara począł być postrzegany jako już nieco przebrzmiały, a wykonania  nowych dzieł nie budziły wielkiego entuzjazmu – po śmierci ukochanej żony Alice w roku 1920 Elgar wycofał się więc z głównego nurtu życia muzycznego. Koncert wiolonczelowy e-moll to świadectwo owego niesprawiedliwego désintéressement; dziś należy do sztandarowych pozycji repertuarowych i najpopularniejszych dzieł autora, toteż trudno uwierzyć, że poniósł porażkę w chwili premiery, a po niej wykonywano go tylko sporadycznie. Dopiero po wielu latach natchnione nagranie młodej Jacqueline du Pré (1965) oddało sprawiedliwość niesłusznie zapomnianemu arcydziełu.  Elegijny utwór tworzony był pod wpływem traumatycznych doświadczeń wielkiej wojny; choć wymagający technicznie, nie epatuje wirtuozerią, zachwyca natomiast bogactwem tematycznej  inwencji, szczególnym kolorytem harmonicznym, przede wszystkim zaś – głębią emocjonalnego przekazu. Zabrzmi pod batutą Marka Wroniszewskiego w wykonaniu Marcela Markowskiego, utalentowanego wiolonczelisty młodego pokolenia, który od 2012 roku jest muzykiem orkiestry Sinfonia Varsovia, obecnie na stanowisku lidera wiolonczel. Wielokrotnie występował również jako solista pod batutą wybitnych dyrygentów ma też w dorobku cenione nagrania i nagrody prestiżowych konkursów. [Piotr Maculewicz]

Bilety: eBilet, bilety24