19 stycznia 2019, godz. 19.00
Studio Koncertowe Polskiego Radia im. W. Lutosławskiego w Warszawie

Fot. Joel Schweizer

Wykonawcy:
Piotr Pławner | skrzypce
Polska Orkiestra Sinfonia Iuventus im. Jerzego Semkowa
Marek Wroniszewski | dyrygent

W programie:
Grażyna Bacewicz Uwertura na orkiestrę symfoniczną
Karol Szymanowski I koncert skrzypcowy op. 35
Ludomir Różycki Scherzo symfoniczne Stańczyk
Mieczysław Karłowicz Poemat symfoniczny Odwieczne pieśni op. 10

Ulubionym tematem polskiej krytyki muzycznej przełomu XIX i XX wieku było doszukiwanie się w muzyce rodzimej „wpływów Wagnera i Straussa” – co bywało zarówno pochwałą, jak i naganą, zależnie od upodobań krytyka; często owe porównania były zupełnie chybione, ale w przypadku Ludomira Różyckiego i Mieczysława Karłowicza miały uzasadnienie. Obaj wielcy polscy neoromantycy zawdzięczali wiele zwłaszcza barwnemu stylowi Richarda Straussa i jego koncepcji „muzyki programowej” realizowanej w genialnych poematach symfonicznych. Scherzo symfoniczne Stańczyk Różyckiego z 1900 roku nawiązuje do sławnego obrazu Matejki i dziejów błazna polskich królów (w krakowskie milieu wprowadza tu motyw krakowiaka), a pełen kontrastów, barwnie instrumentowany poemat alegorycznie kreśli na przemian sielskie i dramatyczne epizody ojczystych dziejów, widzianych przez pryzmat filozofujących żartów tej na poły legendarnej postaci.
Gdy 22 stycznia 1909 roku na scenie Filharmonii Warszawskiej podziwiano Odwieczne pieśni Mieczysława Karłowicza, nikt nie mógł przypuszczać, że jest to pożegnanie kompozytora, który zaledwie dwa tygodnie później zginął tragicznie pod tatrzańską lawiną… Imponujący symfoniczny tryptyk o sygnalizowanym „młodopolskimi” tytułami programie (Pieśń o wiekuistej tęsknocie, Pieśń o miłości i o śmierci oraz Pieśń o wszechbycie; pierwszą z nich opatrzył kompozytor mottem: „Oto staję przed wami, by zanieść skargę na los swój!…”) to jedna z najbardziej osobistych kompozytorskich wypowiedzi przedwcześnie zmarłego polskiego neoromantyka, świadectwo ogromnej skali i oryginalności jego talentu. Należy dziś do najczęściej wykonywanych i najwyżej cenionych dzieł twórcy.
I Koncert skrzypcowy Karola Szymanowskiego (dedykowany Pawłowi Kochańskiemu) powstawał w kresowym Zarudziu, w czasie I wojny światowej. Był to moment bardzo szczególny, gdy kompozytor miał świeżo w pamięci swe zachwyty urodą śródziemnomorskiego pejzażu i wspaniałością włoskiej kultury, odkrywanych kilka lat wcześniej w czasie długich podróży – teraz zaś pozostawał otoczony przez dziejowe burze, które wkrótce unicestwić miały idylliczny świat jego młodości. Kompozycje z tego czasu są wyrazem swoistego eskapizmu ku rejonom najbardziej wysublimowanej muzycznej zmysłowości: „…jestem bardzo kontent z całości – znów różne nowe nutki – a zarazem trochę powrotu do starego. Całość strasznie fantastyczna i nieoczekiwana”, relacjonował kompozytor w liście do przyjaciela, Stefana Spiessa. Genialny koncert stanowi twórcze apogeum tego okresu i wciąż budzi podziw oryginalnością formy i faktury, subtelnością brzmienia, niezwykłą, oniryczną aurą. Wszystkie te zalety odkryje wykonanie znakomitego skrzypka Piotra Pławnera, tryumfatora X Międzynarodowego Konkursu im. Henryka Wieniawskiego, zaliczanego dziś do czołowych wiolinistów polskich.
Motoryczna, pełna energii, skrząca efektownymi brzmieniami Uwertura na orkiestrę Grażyny Bacewicza powstawała w trudnym czasie niemieckiej okupacji, a swą premierę miała podczas jednej z pierwszych dużych powojennych imprez muzycznych – Festiwalu Polskiej Muzyki Współczesnej w Krakowie pod batutą Mieczysława Mierzejewskiego.
Koncert poprowadzi Marek Wroniszewski, utalentowany dyrygent młodego pokolenia, decyzją jury uznany za najlepszego polskiego uczestnika X Międzynarodowego Konkursu im. Grzegorza Fitelberga w Katowicach.

Bilety w cenie 35 zł (normalny) i 25 zł (ulgowy) dostępne na ebilet, bilety24, sklep.polskieradio.pl oraz w kasie Studia Koncertowego Polskiego Radia im. W. Lutosławskiego na godzinę przed koncertem.